45 / 108
43
KATILIM BANKALARI 2016
gidermek üzere hayata geçirilmesi gereken
yatırımlarda fon kaynağı sağlanması
açısından Sukuk en önemli araçlardan biri
olarak dikkat çekmektedir. Birçok Kuzey
Afrika ülkesi Sukuk ihracına yönelik yasal
düzenleme çalışmalarını sürdürmektedir.
Diğer yandan, AB’den uzaklaşma sürecine
giren İngiltere, özellikle altyapı ve yenileme
yatırımlarının finansmanında Sukuk’a
başvuracaktır.
Türkiye’de, Sukuk piyasasının kuruluşundan
bu yana geçen 7 yıl içinde ihraç edilen
sertifika tutarı 45 milyar TL’ye ulaşmıştır.
Sukuk varlıkları güçlenen bir ivmeyle
büyümesini sürdürmektedir. Devam eden
ve planlanan 3. Havalimanı, Kanal İstanbul
gibi geniş çaplı altyapı yatırımları için Sukuk
yoluyla finansman yöntemi çok önemli bir
açılım fırsatı sunabilecektir.
Mobil bankacılık ve ödeme sistemlerinde
gelişme fırsatlarının kullanılması faizsiz
finans hizmetlerinde erişimi artıracaktır.
Dünya çapında bankalar, yatırımcılardan
ekonomik girişimlere etkin bir şekilde para
aktarmak, risk paylaşımını teşvik etmek
ve sınır ötesi yatırımları desteklemek için
güncel teknolojiyi kullanan mobil bankacılık
ve ödeme sistemlerini geliştirmeye yönelik
çalışmalar yürütmektedir.
Gelişmekte olan faizsiz finans piyasalarında
faaliyet gösteren katılım bankaları için,
Malezya’daki altı faizsiz bankanın Yatırım
Hesabı Platformu (IAP) örneğine benzer,
faizsiz finans sistemine uyumlu internet
tabanlı bankacılık platformları oluşturma
fırsatları bulunmaktadır. Bu fırsatlar artan
oranda değerlendirilmeli, özellikle mobil
teknolojiler konusunda faizsiz bankaların
geleneksel bankalara yetişmesi adımlarına
hız verilmelidir.
Türkiye’de de son yıllarda teknolojik yetkinlik
ile yeni nesil teknoloji ve mobil uygulamalar
konusunda katılım bankalarının attığı güçlü
adımlar, bu alanda sektöre önemli bir rekabet
üstünlüğü kazandırmaktadır.
Faizsiz varlık yönetimi güçlü bir gelişme
alanı sunmaktadır.
Hem yüksek varlıklı bireylere hem de
perakende yatırımcılara hitap eden
faizsiz varlık yönetimi hizmetleri, faizsiz
finans piyasaları arasında kârlı ama
nispeten keşfedilmemiş bir büyüme fırsatı
sunmaktadır.
Malezya gibi önde gelen faizsiz finans
piyasaları, faizsiz varlık yönetimini yeni bir
büyüme alanı olarak öne çıkarmaktadır.
KOBİ finansmanında, faizsiz bankacılığın
en önemli gelişme odaklarından biri olarak
daha çok penetrasyon sağlanmalıdır.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi
piyasalardaki KOBİ’lerin, işletme sermayesi
gereksinimleri ve varlık finansmanı için
finansmana erişimi artırılmalıdır. Bu sektör,
faizsiz bankalar tarafından halen yeterince
penetre edilmemiştir.
Faizsiz bankaların, düşük gelirli müşterilere
perakende ürünler, yüksek gelirli müşterilere
daha kurumsal ve sofistike bankacılık
hizmetleri sunmaya odaklanması daha
hızlı ve yaygın bir kitleye bu hizmetlerin
sunumunu artıracaktır.
Türkiye’ye baktığımızda, T.C. Kalkınma
Bakanlığı 10. Kalkınma Planı çerçevesinde
KOBİ’lere desteğin artırılması yönünde bir
KOBİ stratejisi belirlenmiş ve Eylem Planı
hazırlanmıştır. Katılım bankaları doğal
müşteri kitlesi olarak kesintisiz finansal
destek sundukları ekonominin lokomotifi
KOBİ’lere yönelik imkanlarını genişletmekte
ve reel sektörü güçlendirmede üzerlerine
düşen görevi en etkin şekilde yerine
getirmektedirler.
Tarımsal finansman ile dar gelirli kırsal
kesimin desteklenmesi faizsiz finans amaç
ve prensipleri açısından önemlidir.
Bankacılık hizmetlerinden çok
yararlanamayan ve dar gelirli olan kırsal
nüfustaki tarımsal işletmelerin finansmanı
için faizsiz finansman ürün ve hizmetlerinin
sunulması önemli bir açılım olarak ele
alınmalıdır.
Kırsal nüfusun bankacılık hizmetlerinden
daha çok yararlanabilmesi amacıyla
geliştirilecek uygulamalar çerçevesinde,
ortaklık temelli sözleşmeler yoluyla
finansmana erişimi ve özellikle Salam tabanlı
sözleşmeler yoluyla tarımsal finansman
sağlanarak gıda güvenliği artırılabilir.
Sosyal finansman ve sürdürülebilir kalkınma
için faizsiz finans sistemi önemli bir çapadır.
BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin
devreye alınmasıyla, faizsiz finansın sosyal
finansman hedeflerine ulaşılmasına yardımcı
olan rolü, uygulanabilir çözümlerin bir parçası
olarak önemli ölçüde dikkat çekmektedir.
Eylül 2015’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu
insan, gezegen, refah, barış ve ortaklık olmak
üzere beş temel üzerinde 17 Sürdürülebilir
Kalkınma Hedefini (SKH) kabul etmiştir.
2030 yılına kadar başarıya ulaşması
hedeflenen SKH uygulamaları için
araştırmalara göre yıllık 5‑7 trilyon ABD
dolarına ulaşan finansman ihtiyacı, eşi
görülmemiş ve iddialı bir kaynak seferberliği
gerektirecektir. Ayrıca, gelişmekte olan
ülkelerin altyapı, temiz enerji, su, sağlık ve
tarım gibi alanlarda yıllık 2,5 trilyon ABD
doları yatırım açığı ile karşı karşıya kalacağı
tahmin edilmektedir.
Tüm bu yatırım süreçleri geleneksel
finansman yöntemleri dışında yeni
finansal araçlara gereksinimi beraberinde
getirmektedir. Toplumsal açıdan kapsayıcı
ve kalkınmayı teşvik eden faaliyetlere
verilen önem, başta Sukuk olmak üzere
faizsiz finansmanı bu hedeflere ulaşmak
için mükemmel bir çözüm olarak öne
çıkarmaktadır.
Katılım bankacılığı, özellikle küresel kriz
sürecinde daha net idrak edilen sürdürülebilir
ekonomik faaliyetler açısından sunduğu
imkanlar ve yenilikçi enstrümanlarıyla reel
sektöre verdiği destek sayesinde dünyada ve
Türkiye’de giderek daha çok ilgi görmekte,
yükselişini sürdürmektedir. Sektörümüzün
büyüme hamlelerinin devlet tarafından da
destek görmesi ve bu alandaki potansiyelin
değerlendirilmesi açısından da umut
vadetmektedir.
Gelişimi destekleyecek yasal altyapının
sağlanması, katılım bankacılığı bilinci ile bu
konudaki eğitim ve nitelikli insan kaynağı
seviyesinin artırılması, TKBB önderliğinde
sektör katılımcılarının çabalarıyla birleşerek
küresel faizsiz finans piyasalarındaki
trendlerin izlenmesi, fırsatların ve
potansiyelin değerlendirilmesi açısından
önemli bir itici güç olacaktır.
Katılım bankacılığı, İstanbul Finans Merkezi
(İFM) projesinin en önemli ayaklarından
biridir. Körfeze görece yakın coğrafyada
bulunan bir ülke olarak, Türkiye’ye getirilecek
fonların ve bu bölgeden getirilecek yeni
yatırımcıların Türkiye’nin faizsiz finans
alanında bir hub olmasına önemli katkılar
sağlayacağı öngörülmektedir. Bu bağlamda,
faizsiz finans enstrümanlarının özellikle yeni
sermaye piyasası araçlarının geliştirilmesi,
çeşitlendirilmesi ve yaygınlaştırılması ile
faizsiz sermaye piyasasının derinleşmesi
konusunda çaba ve gayretler artırılmalıdır.
Kaynak:
Thomson Reuters-State of the Global Islamic
Economy Report 2016‑17
ICD Thomson Reuters Faizsiz Finans Gelişim
Raporu-2016
TKBB