38 / 108
36
KATILIM BANKALARI 2016
GLOBAL FAİZSİZ FİNANS VE BANKACILIK
Faizsiz finans sistemi, zorlu makroekonomik
ve siyasi şartlara rağmen büyümesini
sürdürmektedir.
Küresel faizsiz finans varlıklarının önemli
bölümü, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK)
ülkeleri, Güneydoğu Asya, diğer MENA
ülkeleri olmak üzere 3 coğrafi bölgede
yönetilmektedir.
Küresel faizsiz finans sisteminin çekirdek
piyasalarını Katar, Endonezya, Suudi
Arabistan, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri,
Türkiye (QISMUT) ile Bahreyn, Kuveyt ve
Pakistan oluşturmaktadır.
Son yıllarda kayda değer büyüme
gerçekleştiren küresel faizsiz finans sistemi;
petrol fiyatlarında yaşanan keskin düşüş,
emtia fiyatlarının düşük seyri, gelişmekte
olan ülkelerin para birimlerindeki önemli
değer kayıpları gibi birçok etkenin,
çekirdek faizsiz finans piyasalarında neden
olduğu ekonomik yavaşlamaya karşın,
büyüme çizgisinde kalmayı başarmıştır.
Orta Doğu’daki siyasi istikrarsızlık tablosu
da makroekonomik şartların baskısını
artırmaktadır.
Bu gelişmeler sonucunda, küresel finans
varlıklarının %2’ye yakın bir bölümünü temsil
eden global faizsiz finans toplam varlıklarının
2015 yıl sonu itibarıyla 2 trilyon ABD dolarını
aşmış olduğu tahmin edilmektedir.
Küresel faizsiz finans sisteminin itici gücü
olan petrol ihraç eden ülkeler ve özellikle
sistem varlıklarının %46’sını temsil eden
KİK üye ülkelerinin petrole bağlı ekonomik
büyümelerinde, düşen petrol fiyatlarının
etkisi 2015’ten sonra 2016 yılında da devam
ederken, bunun faizsiz finans sistemine
olumsuz yansımaları da izlenmektedir.
KİK ülkelerinin pay piyasalarında düşük
işlem hacimleri görülmüş, şirketlerin hisse
değerlerinde de kayıplar gözlenmiştir. S&P
verilerine göre, bu ülkelerin faizsiz bankacılık
varlıklarındaki büyüme 2014 yılındaki %13
seviyesinden 2015’te %6’ya gerilemiştir.
Küresel faizsiz finans sisteminin çekirdek
grubunda yer alan ülkelerden Kuveyt’te
toplam varlıklarda düşüş yaşanırken, güçlü
büyümesini sürdüren Katar, küresel bazda
faizsiz finans varlıkları sıralamasında 5. sırada
yer almıştır.
2014 yılı ortasından itibaren düşüşe geçen
enerji fiyatları nedeniyle KİK ülkeleri başta
olmak üzere, ekonomileri emtia ticaretine
bağlı ülkelerde önemli bütçe açıkları
oluşmaktadır. Bu açıkları daraltmak için yeni
gelir kaynakları arayışında olan hükümetler,
faizsiz finans araçları ve özellikle Sukuku
kullanmaya başlamışlardır.
Düşük seyreden emtia fiyatlarının yanı sıra,
Çin ekonomisindeki zayıf büyüme seyri ve
dengelenme sürecinde, ülkenin ithalatındaki
azalmadan en çok etkilenen iki önemli
faizsiz finans piyasası Malezya ve Endonezya
olmuştur. Dünyanın 3. büyük faizsiz
finans piyasası konumundaki Malezya’nın
varlıklarındaki büyüme, Malezya Ringiti’nin
devalüasyonuyla 2015 yılında %11’lik bir
daralmaya dönmüştür. Endonezya’nın faizsiz
finans varlıkları da yerel para biriminin
devalüasyonuyla %4 düşüş göstermiştir.
Global faizsiz finansal sisteminde 1.329
kuruluş faaliyet göstermektedir.
ICD Thomson Reuters Faizsiz Finans Gelişim
Raporu-2016’da yer alan verilere göre;
faizsiz finans sisteminin toplam varlıkları, %8
büyüme kaydederek 2015 yıl sonu itibarıyla
2.003 milyar ABD dolarına ulaşmıştır.
Faizsiz finans sektörünün küresel etki alanı genişliyor
Küresel finans varlıklarının
%2’ye yakın bir bölümünü
temsil eden global faizsiz finans
toplam varlıklarının 2015 yıl
sonu itibarıyla 2 trilyon ABD
dolarını aşmış olduğu tahmin
edilmektedir.