6 / 108
4
KATILIM BANKALARI 2016
BAŞKAN’IN SUNUŞU
“Katılım bankacılığı ekosistemi gelişiyor”
BDDK bünyesinde bulunan
Uygulama III Dairesi, faizsiz
finans ve özellikle katılım
bankacılığı konusunda önemli
bir ihtiyaca cevap vermektedir.
İlgili diğer kamu kurumlarının
da benzeri birimler
oluşturmaları yönünde Türkiye
Katılım Bankacılığı Strateji
Belgemizde tavsiye eylem
adımları yer almaktadır.
Konvansiyonel bankacılıktan
farklı özellikleri bulunan katılım
bankacılığının kendine has
bir ekosisteme sahip olması
kaçınılmazdır. Bunların başında
faizsiz bankacılık standartları
gelmektedir. Bu standartlar
yapılan bankacılığın, esas ve
ilkelerinin alındığı İslam dinine
uygun yapılıp yapılmadığının
düzenlenmesi ve denetlenmesi
ile ilgilidir.
Katılım bankacılığı faizsiz bankacılık ilkeleri
üzerine kurulmuş kendine has özellikleri olan
bir bankacılık modelidir. Faiz yasağından
başlayarak, reel ekonomiye, ekonomik
faaliyetlere dayalı olmak, belirsizliğe, aşırı risk
ve spekülasyona karşı olmak, risk paylaşımı
esasını benimsemek, toplum için zararlı
iş ve maddelerle ilgili bankacılık hizmeti
sunmamak gibi temel özellikleri bulunmakta,
bu temel özellikler katılım bankacılığını
sağlam ve etik bankacılık konumuna
yerleştirmektedir. Çünkü bu tür özellikler
aktifi ve pasifi itibariyle sağlam bir bankacılık
modeli ortaya çıkarmaktadır. 2008 yılındaki
global kriz, bankacılık ve finansal işlemlerin
reel ekonomiden koparak büyük bir balon
yaratması, kötü risk yönetimi ve belirsizliğin
bir türü olan ve katılım bankacılığının kabul
etmediği (değişken faizli) konut kredilerinin
%70’lik bölümünün ödenmemesi sonucunda
ortaya çıkmıştır. Şayet reel ekonomiye
bağlılık, sabit getirili kredi sistemi ve
alacak satışının yasak olduğu bir finans
sistemi uygulanmış olsa idi, bu kriz bu
ölçüde olmazdı ve fazlaca tahribata maruz
kalınmadan atlatılabilirdi.
Konvansiyonel bankacılıktan farklı
özellikleri bulunan katılım bankacılığının
kendine has bir ekosisteme sahip olması
kaçınılmazdır. Bunların başında faizsiz
bankacılık standartları gelmektedir. Bu
standartlar yapılan bankacılığın, esas ve
ilkelerinin alındığı İslam dinine uygun
yapılıp yapılmadığının düzenlenmesi ve
denetlenmesi ile ilgilidir. Bunlar a) Körfez
(Bahreyn) kökenli AAOIFI (İslami Finansal
Kuruluşlar Denetim ve Muhasebe Standartları
Kuruluşu) ile b) Uzak Doğu (Malezya) kökenli
IFSB (İslami Finansal Hizmetler Kurulu)’dur.
Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar kendi
bağımsız danışma kurullarına sahip olup
Körfez ve Uzak Doğu prensiplerine göre
görüş bildirip bildirmeme özgürlüğüne
sahiptirler. Ancak bu standartlardan da
yararlandıklarını, ayrıca birliğimiz bünyesinde
bulunan danışma komitesinin de Türk
standartlarını oluşturmaya başladığını
söyleyebiliriz. Diğer taraftan ülkemizin
daha yakından izlediği AAOIFI’nin Faizsiz
Finans Standartlarının Türkçeye tercümesini
başlatmış bulunuyoruz. Bunun yanı sıra
Muhasebe, Denetim ve Kurumsal Yönetişim
Standartlarının da tercüme edilmesi yolunda
epey mesafe kat’ edildiğini söyleyebilirim.
Belirtilen özellikleri nedeniyle çeşitli kamu
kuruluşlarından desteğe ihtiyacı olan
katılım bankacılığı bu desteği geç de olsa
bulmuştur. Örneğin ülkemizin bankacılık
otoritesi olan Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu (BDDK) bünyesinde
bulunan Uygulama III Dairesi, faizsiz finans
ve özellikle katılım bankacılığı konusunda
önemli bir ihtiyaca cevap vermektedir. İlgili
diğer kamu kurumlarının da benzeri birimler
oluşturmaları yönünde Türkiye Katılım
Bankacılığı Strateji Belgemizde tavsiye eylem
adımları yer almaktadır. Hazine Müsteşarlığı
Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü,
özellikle Sukuk ihracı konusunda şimdiye
kadar önemli başarılara imza atmış toplam
Sukuk’ların %63’ünü tek başına ihraç etmiştir.
Aynı zamanda sektörün likidite sorununa
da dolaylı olarak büyük ölçüde çözüm
getirmiştir.
Melikşah UTKU
TKBB Başkanı